ଅମରେଶ ବିଶ୍ବାଳ : ଗଳ୍ପ : ପଶାପାଲି ।

          ଚିନ୍ତାମଣି ମତେ ଚିହ୍ନେଇ ଦେଲା- “ଇଏ ଆମ ବ୍ଲକର ନୂଆ ଭିଏଲଡବ୍ଲୁ । ରାସନ କାର୍ଡଧାରୀଙ୍କୁ ସରକାର ଦେଇଥିବା ହଜାରେ ଲେଖାଁ ଟଙ୍କା ବାଣ୍ଟିବାକୁ ଆସିଛନ୍ତି ।“

ଗାଁ ରାଜନୀତିର ପଶାପାଲିରେ ବାବୁ ଚିନ୍ତାମଣି ଜଣେ ସଫଳ ଗୋଟି ଚାଳକ । ଗଲା କୋଡ଼ିଏ ବର୍ଷ ଧରି ସେ ସରକାରୀ ଡିଲର ପଦଟି ହାତେଇ ବେଶ୍ ମାଲାମାଲ୍ ହୋଇଛନ୍ତି । ଅନେକ ଖାଆନ୍ତି, ଅନେକ ଖୁଆନ୍ତି ।

ଚିନ୍ତାମଣି କଣ୍ଟ୍ରୋଲ ଦୋକାନ ଆଗରେ ମୁଁ ଦୟାନିଧିକୁ ଅପେକ୍ଷା କରିଥିଲି। ମୋ ସାଙ୍ଗରେ ସେ ସପରିବାର କଟକ ଯିବ । ଝିଅ ହଷ୍ଟେଲରେ ରହୁଛି, ତାକୁ ଦେଖା କରି, ତା ଭଲମନ୍ଦ ବୁଝି ପୁଣି ଆଜି ଗାଁକୁ ଫେରି ଆସିବ ।

ଦୟାନିଧି ମୋ ଗାଁ ସାଙ୍ଗ । ମୁଁ ଭୂବନେଶ୍ୱରରେ ଚାକିରି କରି ସେଇଠି ରହୁଛି, ସେ ଚାଷବାସ କରି ଗାଁରେ ରହେ ।

“ବୁଝିଲୁ ମାଧବ, ଏ ରାଜନୀତି, ଗାଁଟାକୁ ନଷ୍ଟ କରିଦେଲା । ତୁ ଭୋନଶୋର  ପଳେଇଚୁ ଭଲ କରିଚୁ ।“

ମୋ ଗାଡ଼ିରେ ତା’ ବ୍ୟାଗପତ୍ର ରଖୁ ରଖୁ ଦୟାନିଧି କହିଲା । ତା କୁନିପୁଅଟି ଆସି ମୋ କଡ଼ରେ ଆଗ ସିଟରେ ବସିଲା ।  ଦୟାନିଧି ଓ ତା ସ୍ତ୍ରୀ ପଛରେ ବସିଲେ । ଦୟାନିଧି ତା’ କଥା ସାରିନଥିଲା ।

“ମେଣ୍ଟ ତ ହେଇଯିବ, ଆମ ବାଙ୍କା ସହ ତୁ ଟିକେ କଥା ହ । ସେ ତୋ କଥା ରଖିବ । ଭୋଓଟ ଭୋଓଟ ଜାଗାରେ, ସଂସାର ସଂସାର ଜାଗାରେ । ୟେ ଗୋଟେ କଥା ନା ?”

ମୁଁ ଗାଡ଼ି ଷ୍ଟାର୍ଟକଲି । ଗାଁ ରାସ୍ତା ସବୁ ଧୀରେ ଧୀରେ ରାଜଧାନିଆ ଡ୍ରେନ୍ ପରି ସଙ୍କୁଚିତ ହେବାରେ ଲାଗିଛନ୍ତି । ରାଜନୀତି ସାରା ଗାଁଟାକୁ ମୁରବୀଶୂନ୍ୟ କରିଦେଇଛି । ମଦପାଣି ପିଇ ଚେଙ୍ଗଡ଼ା ଟୋକାମାନେ କେହି କାହାକୁ ମାନିବା ଅବସ୍ଥାରେ ନାହାଁନ୍ତି । ମଦ ମାଉଁସ ଆଉ ଟଙ୍କା ପଛରେ ସମସ୍ତେ । ଆମବେଳେ, କେବଳ ସେଇ ଭୋଟ୍ ସମୟରେ ହିଁ ରାଜନୀତି ହେଉଥିଲା । ଏବେ ପାଞ୍ଚବର୍ଷ ଯାକ ରାଜନୀତିର ଉତ୍ତେଜନା ।

କାର୍ ଗାଁ ଛାଡି ନଈକୂଳ ରାସ୍ତା ଧରିଲା । ସମସ୍ତେ ରାଜନୀତି କରୁଛନ୍ତି, କିନ୍ତୁ ପିଚୁ ଉଠି ଗାଁ ରାସ୍ତାଟି ନଷ୍ଟ ହେଇଗଲାଣି । ସେଥିପ୍ରିତି କାହାର ନିଘା ନାହିଁ । ଗାଁ ସ୍କୁଲରେ ଶିକ୍ଷକ ନାହାଁନ୍ତି । ସ୍କୁଲରେ ରାଜନୈତିକ ଦଳଙ୍କ ସଭା ହେଉଛି, କିନ୍ତୁ ମାଷ୍ଟର ନଥିବାରୁ ପିଲାଏ ମୂର୍ଖ ହେଉଛନ୍ତି ।

“ଏମାନେ କହିଲେ ବୋଲି କ’ଣ ମୁଁ ତାଙ୍କ ଦଳରେ ମିଶିଯିବି ? ମୋ ବାପ, ଅଜା ସମସ୍ତେ “ଚକ’ ଦଳରେ, ଆଉ ଆଜି ଏମାନେ କହୁଛନ୍ତି “ଫୁଲ’ରେ ମିଶି ଯାଆ । ନନା, ତମେ କହୁନା ଏଇଟା କ’ଣ ସମ୍ଭବ ?”

ଦୟାନିଧିର ସ୍ତ୍ରୀ ରାଗ ତମତମ । ଦିନେ ଚଉପାଢ଼ିରେ ସୀମିତ ଥିବା ଗାଁ ରାଜନୀତି ଏବେ ଘରେ ପଶି ଭାଇ ଭାଇ ଭିତରେ ବିଭେଦ ସୃଷ୍ଟି କଲାଣି । ବାପ ଗୋଟେ ଦଳରେ ପୁଅ ଆଉଗୋଟେ ଦଳରେ । ଭାଇ ଭାଇ ଭିନେ । ଯୋଉ ଭାଇମାନେ ମିଶି କି ଗୋଟିଏ କଂସାରେ ପଖାଳ ଖାଉଥିଲେ, ଆଜି ସେଇ ଘରେ ଚୁଲି ଅଲଗା ଅଲଗା ।

ଦିନେ ଦୟାନିଧିକୁ ଈଶ୍ୱର ପରି ଭକ୍ତି କରୁଥିବା ତା ସାନଭାଇ ବାଙ୍କନିଧି ଘରେ ରାଜନୀତିର ପାଚେରୀ ଉଠେଇଛି । ଜିଦ୍ କରି ଭାଇଠାରୁ ଭିନେ ହୋଇଯାଇଛି । ଚୁଲି ଅଲଗା, ରୋଷେଇ ଅଲଗା । ବାପ ଥିଲାବେଳୁ ପୂରା ପରିବାରଟି “ଚକ” ଦଳର ଖାନଦାନି ଭୋଟର । ବାଙ୍କନିଧି କିନ୍ତୁ “ଫୁଲ” ଦଳର ଭକ୍ତ । ଦୟାନିଧି ଯେତେ ବୁଝେଇଲା, ତୁ ଭୋଟ୍ ବରଂ ଫୁଲରେ ଦେ, ଭିନେ ହେବା କଥା ତୁଣ୍ଡରେ ଧରନି । ସ୍ୱର୍ଗରେ ରହି ବାପା କ’ଣ ଭାବିବେ.. ! କିନ୍ତୁ ତା’ର ଏକା ଜିଦ୍, ପୂରା ପରିବାର ଏଥର ଫୁଲରେ ଭୋଟ୍ ଦେବ, ନହେଲେ ତୁ ଅଲଗା ମୁଁ ଅଲଗା ।

ବିଚରା ଦୟାନିଧି କିଂକର୍ତବ୍ୟବିମୂଢ଼ । ସରକାରୀ “ଚକ” ଦଳରୁ ଇନ୍ଦିରା ଆବାସ ଘରଖଣ୍ଡିଏ ପାଇଛି, ଭତ୍ତା ଟଙ୍କା କିଛି ମିଳୁଛି, ମାସକ ପାଇଁ ସରକାରୀ ଚାଉଳ ଗଣ୍ଡିଏ ମିଳୁଛି । ଭୋଟଖଣ୍ଡକ ନଦେଲେ ସରପଞ୍ଚ ସେତକ ଛଡ଼େଇ ନବ । ସାନଭାଇ ବାଙ୍କନିଧି ଫୁଲ ଦଳରେ ମିଶିଛି ବୋଲି ଏଇ ଚିନ୍ତାମଣି କେତେଥର ଧମକେଇଲାଣି ।

“ଏଥର ତୋ କାର୍ଡ ଖଣ୍ଡକ ଯିବରେ ଦୟା ।“

କିନ୍ତୁ ସାନ ଟୋକାଟା କିଛି ବୁଝିଲା ନାହିଁ । ଏକା ଜିଦ୍ ଧରିଲା, ଆମେ ପାର୍ଟି ବଦଳେଇ ଦେବା । ସେତକ ନ ହେଲାରୁ, ଗଲାମାସରେ ସାହିଭାଇ ଡାକି ଭିନ୍ନେ ହେଇଗଲା । ବିଚରା ଦୟାନିଧି ଆଖିକୁ ସେଦିନ ରାତିରେ ଆଉ ନିଦ ଆସିନଥିଲା । ମଲାବିଛଣାରେ ବାପା କହି ଯାଇଥିବା କଥା ପଦକ ତାକୁ ରାତିସାରା ଶୁଆଇ ଦେଇନଥିଲା ।

“ସାନଭାଇକୁ ପୁଅ ପରି ପାଳିବୁରେ ଦୟା, ତାକୁ ନିଜଠୁ ଅଲଗା କରିବୁନି । ମତେ କଥା ଦେ ।“ ସେତେବେଳେ କେତେବଡ଼ ହେଇଥିଲା କି ବାଙ୍କା !! ଭୋଟ୍ ପାଇଁ ଭାଇଟା ଆଜି ବାପ ସମାନ ବଡ଼ଭାଇକୁ ପଛ କରି ଭିନ୍ନେ ହେଇଗଲା । ଏଇସବୁ କଥା କହୁ କହୁ ଦୟାନିଧିର ଆଖି ଛଳଛଳ ହେଇଯାଉଥିଲା ।

ଆମ ଗାଡ଼ି କେତେବେଳୁ ରାଜପଥ ଛୁଇଁଲାଣି । ଚା’ ପିଇବାକୁ କଟକ ପୂର୍ବରୁ ଗୋଟେ ରାସ୍ତାକଡ଼ ଦୋକାନ ଆଗରେ ଗାଡ଼ି ସାଇଡ଼ କଲି । ଆମ ପାଇଁ ଚା’ ମଗେଇଲି, ଦୟାନିଧିର ପୁଅ ପାଇଁ ଚକୋଲେଟ୍ ।

“କ’ଣ କହୁଛନ୍ତି, ଚକ ଆଉ ଫୁଲ ମିଶିଯିବେ, କଥାଟା ସତ ନା ମାଧବ ?”

ଚା’ ପିଉ ପିଉ ଦୟାନିଧି ପଚାରିଲା । ମୁଁ ମୁଣ୍ଡ ଟୁଙ୍ଗାରିଲି ।

“କଥାବାର୍ତା ତ ଚାଲିଛି, କହୁଛନ୍ତି ମେଣ୍ଟ ହେଇଯିବ ।“ ମୁଁ କହିଲି ।

“ହେଇଯାଆନ୍ତା ଭଲା । ବାଙ୍କାଟାକୁ ଟିକେ ବୁଝେଇକି ପୁଣି ଘରକୁ ଫେରେଇଆଣନ୍ତି ।“ ଦୟାନିଧି ଆଖିରେ ଆଶାର ଚମକ ଖେଳି ଯାଉଥିଲା ।

ଚା’ ଦୋକାନ ଛାଡ଼ି ଗାଡ଼ି ରାଜପଥରେ ଗଡୁଥିଲା । ଦୟାନିଧିର ସ୍ତ୍ରୀ ଓ ପୁଅ ଶୋଇ ଯାଇଥିଲେ । ଏକ ଅନିଶ୍ଚିତ ଆଶାକୁ ନେଇ କେବଳ ଯାହା ଦୟାନିଧି ଆଖିକୁ ନିଦ ଆସୁନଥିଲା ।

ସେମାନଙ୍କୁ କଟକରେ ଛାଡ଼ି ସଂଧ୍ୟାରେ ଘରେ ପହଞ୍ଚିଲି । ମନଟା ଉଦାସ ଲାଗୁଥିଲା । ମତେ ଖାଲି ଦିଶି ଯାଉଥିଲା ରାଜନୀତିର ପଶାପାଲିରେ କେମିତି ସନ୍ତ୍ରସ୍ତ ଦୟାନିଧି ଓ ଉତଫୁଲ୍ଲିତ ବାଙ୍କନିଧି, ଆଗପଛ ହେଇ ଦୁଇଟି ଅଲଗା ଅଲଗା ଘରେ ଠିଆ ହୋଇଛନ୍ତି । ଘର ପରେ ଘର ଡେଇଁ ଆଗକୁ ଦଉଡୁଛି ବାଙ୍କନିଧି । ଆଉ ବିକଳ ଦୟାନିଧି ହାତ ବଢ଼େଇଛି ଆଗକୁ, କିନ୍ତୁ ତା ହାତ ପହଞ୍ଚିପାରୁନି ସାନଭାଇ ବାଙ୍କନିଧିର କାନ୍ଧ ପାଖରେ ।